Redakcija
“Naravno da morate biti hrabri, da radite i one poteze koji su na ivici pravnih normativa, ali su u skladu sa njima i moralno ispravni.”
Ovako gradnju teniskog terena u Banjaluci za Radio Slobodna Evropa (RSE) komentariše tamošnji gradonačelnik Draško Stanivuković.
To bi trebalo da bude objekat za potrebe turnira “Serbia Open”, koji je 2009. godine pokrenula porodica Novaka Đokovića, a koji će se ove godine u aprilu, umjesto u Beogradu, održati u Banjaluci.
Organizatori su najavili i da će na turniru učestvovati najbolji teniser svijeta Novak Đoković.
Teren se nalazi na lokaciji u Ulici Olimpijskih pobjednika. Trenutno je izbetoniran dio temelja, a grade se i potporni stubovi.
Prema važećim zakonima, gradnja ne smije početi bez pribavljenih potrebnih dozvola. Iako radovi traju dva mjeseca, Ministarstvo za prostorno uređenje, ekologiju i građevinarstvo Republike Srpske je građevinsku dozvolu za izvođenje pripremnih radova izdalo 20. januara.
Za Stanivukovića, izgradnja terena i dolazak ATP turnira u Banjaluku je “nacionalni interes”.
Direktor turnira je najmlađi brat Novaka Đokovića, Đorđe. On je početkom novembra u Banjaluci osnovao preduzeće “Legacy International”, na čijem je čelu. On je direktor i vlasnik beogradske firme istog imena, koja se bavi organizovanjem teniskih turnira u Srbiji.
Cijeli projekat bi trebalo da košta oko 15 miliona KM (7,7 miliona evra). Dvije trećine obezbjeđuje Vlada bh. entiteta Republike Srpske (RS), jednu trećinu Grad Banja Luka.
Iako se radi o javnom novcu, posao nije išao putem javnih nabavki, jer je biranje izvođača prepušteno Teniskom savezu RS – koji prema Zakonu o javnim nabavkama, nije ugovorni organ i nema tu obavezu.
Planirano je da se izgradi teren sa tribinama koje će moći da prime 6.000 gledalaca.
Iz Teniskog saveza RS nisu odgovorili na upit Radija Slobodna Evropa (RSE) o konkretnim detaljima projekta i rokovima izgradnje.
Regulacioni plan na tom mjestu predviđa izgradnju kongresne dvorane.
Turnir iz serije ATP 250 (četvrti rang svjetskih teniskih takmičenja, na kojima pobjednik dobija 250 bodova na rang listi najboljih tenisera) prethodne dvije godine je organizovala porodica Novaka Đokovića.
Turnir bi trebao biti održan od 17. do 23. aprila 2023.
O kakvim dozvolama se radi?
Ministarstvo za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju RS je 14. decembra izdalo lokacijske uslove za izgradnju privremenog sportskog objekta, nakon što je banjalučko Odjeljenje za komunalne poslove 2. decembra podnijelo zahtjev.
Lokacijski uslovi su tehnički dokument koji određuje uslove za projektovanje i građenje.
Tada se već uveliko radilo na gradilištu.
Kako navode iz Ministarstva za RSE, 30. decembra 2022. je isto Odjeljenje podnijelo zahtjev za izdavanje odobrenja za građenje, odnosno građevinske dozvole.
Građevinska dozvola za izvođenje pripremnih radova je konačno odobrena 20. januara, oko dva mjeseca nakon početka radova.
U toku postupka, Ministarstvu se obratio Teniski savez RS sa zahtjevom da se njima izda građevinska dozvola.
Iz Ministarstva je pojašnjeno da se radilo “na osnovu Sporazuma o regulisanju međusobnih odnosa u vezi izgradnje predmetnog objekta” između Grada i Saveza, što je, dodaju, “potpuno legalno”.
Pripremni radovi, između ostalog, obuhvataju izgradnju zaštitne ograde gradilišta, postavljanje privremenih objekata, pripremu saobraćajne komunikacije, te izgradnju konstrukcije za zaštitu temeljne jame.
Iz Inspektorata RS za RSE je navedeno da je inspekcija bila u obilasku lokacije u sedmici nakon odobravanja dozvole, te da “nisu utvrđene nepravilnosti”.
Šta kažu iz ‘Serbia Opena’?
Serbia Open nije odgovorio na upit RSE o detaljima turnira.
U objavi na njihovoj Facebook stranici od 28. oktobra prošle godine, organizatori su naveli da je Banja Luka privremeni domaćin dok Beograd ne ispuni potrebne kriterijume ATP-a (Association of Tennis Professionals) za organizovanje turnira iz serije 500.
“Izabrali smo Banja Luku zbog njene sportske i teniske tradicije, a prije svega zbog dobrih uslova koje pruža kompleks Teniskog Saveza Republike Srpske u okviru koga će se održati predstojeći turnir. Teniski centar sastoji se od devet terena, od kojih dva terena zajedno mogu da ugoste više od 2.000 navijača”, navodi se u objavi.
Dodaju da će sa planiranim stadionom biti obezbijeđeno dodatnih 6.000 mjesta, a da je ATP prihvatio Banju Luku kao alternativnog domaćina, jer ispunjava potrebne preduslove, obzirom da je već 20 godina domaćin čelendžer turnira (stepenicu niži rang takmičenja u tenisu).
U oktobru 2013. godine, kada je ukinut turnir “Serbia Open” koji je organizovala kompanija “Family Sport” u vlasništvu porodice Đoković, beogradska opština Stari Grad je Đokovićima ukinula zakup terena u Sportskom centru Milan Gale Muškatirović, na kojima se turnir održavao.
“Family sport” je tada optužio opštinu, tvrdeći da kao suorganizator nisu preduzeli ništa da bi takmičenje preživjelo.
Tadašnji predsjednik ove opštine, Dejan Kovačević, za RSE je tada izjavio da je glavni razlog za ukidanje zakupa što na tim terenima više nema ATP turnira.
Turnir je reaktiviran 2021. godine, na istoj lokaciji, sa Đorđem Đokovićem na čelu.
Balkanska istraživačka mreža (BIRN) Srbija je u decembru te godine pisala o tome kako je “Family Sport” te terene koristio bez naknade i uz prećutnu saglasnost gradskih vlasti, te da je nelegalno proširio Teniski centar Novak, koji se nalazi u sastavu SC Milan Gale Muškatirović. Tadašnje gradske vlasti, predvođene naprednjacima Aleksandra Vučića, nisu komentarisale ove tvrdnje.
Gradonačelnik Banjaluke: Izgradnja dvorane nakon turnira
Grad Banja Luka za izgradnju izdvaja jednu trećinu novca (nešto više od 2,5 miliona evra), rekao je banjalučki gradonačelnik Draško Stanivuković za RSE.
Izjavio je da su obezbijeđene sve dozvole, ali priznao da je sve “na ivici” zakona.
On tvrdi da se sve radi u skladu sa postojećim regulacionim planom, koji na tom prostoru predviđa kongresnu dvoranu, a da će ona biti završena nakon turnira.
“Kongresna dvorana ima parket, tribine i te kapacitete koji se u amplitudama ne razlikuju mnogo. To je do jedne faze izgrađenosti objekta”, rekao je Stanivuković.
Dodao je da će u četvrtak, 2. februara u Vladi RS biti održan sastanak o projektu, a da će grad biti vlasnik terena, odnosno dvorane kada se završi.
Stanivuković ističe da će dvorana biti otvorena za sve sportove.
Transparency International BiH: Izgradnja zaobilazi zakon
U organizaciji Transparency International BiH kažu za RSE da se prepuštanjem javnog novca Teniskom savezu RS, koji je birao izvođače radova, očigledno išlo na “zaobilaženje Zakona o javnim nabavkama”.
“Nažalost, u takvim situacijama, kada se zaobilazi zakon, mi nemamo nikakav uvid, kontrolu načina na koji se ta sredstva potroše, na koji način se došlo do ponuđača, ni koliko je to stvarno koštalo”, ističe Srđan Traljić iz Transparency International BiH.
On pojašnjava da nije sporno da institucije pomažu Teniskom savezu, ali upozorava da se u ovom slučaju radi o lošoj praksi.
“Ukoliko su Grad i Vlada željeli pomoći Teniskom savezu RS, zna se na koji se način to radi, na osnovu javnog poziva, kroz projekte, kroz odluke skupština, parlamenata, ali na ovaj način se to nikada nije radilo”, ocjenjuje Traljić.
Dodaje da niko nije protiv projekta, ali naglašava da “kad god se radilo na brzinu i na ovaj način, to je obično završavalo nekom korupcijskom aferom”.
Kazao je da su se mogle provesti procedure u skladu sa Zakonom o javnim nabavkama, ali “očigledno u ovom slučaju nisu se željele provesti”.
Iako se radi o nešto manje od osam miliona evra javnog novca, Teniski savez RS kao sportsko udruženje je mogao da bira izvođača bez procesa javne nabavke, jer nije ugovorni organ prema Zakonu o javnim nabavkama BiH.
Ugovorni organi su, prema Zakonu, institucije vlasti na svim nivoima u BiH (od države do opštine), kao i pravna lica osnovana “s ciljem zadovoljavanja potreba od opšteg interesa, a koje nemaju industrijski ili komercijalni karakter”.
Ovime je cijeli proces znatno ubrzan, jer prema navedenom Zakonu, minimalni rok za prijem ponuda u otvorenom postupku javne nabavke je 45 dana, nakon čega slijedi mogućnost žalbe, i ponavljanja kompletne procedure.
Teniski savez BiH nije odgovorio na upit RSE o privremenoj selidbi turnira u Banjaluku iz Beograda.
Oni su se o turniru oglasili na zvaničnom sajtu krajem oktobra, kada su naveli da će “bosanskohercegovački tenis na najbolji mogući način doživjeti novi vid promocije jednog od najpopularnijh indvidualnih sportova u svijetu”.
Nakon posljednjeg održanog čelendžer turnira u Sarajevu 2013. godine, jedini teniski turnir tog ranga u BiH je bio onaj u Banjaluci.
