Zastave Donjecka, uz ruske i srpske desničare na obilježavanju neustavnog Dana RS

Zastave samoproglašene narodne republike Donjeck, u istočnoj Ukrajini, koju podržava Rusija, mogle su se vidjeti na obilježavanju Dana Republike Srpske (RS) u Istočnom Sarajevu, 9. januara.

Zastave je nosila grupa mladića koja se nalazila među okupljenima u ovom gradu.

Donjeck je jedna od četiri regije u Ukrajini gdje su u septembru prošle godine održani montirani referendumi usred rata u toj državi.

Dio gradskog defilea u Istočnom Sarajevu su bili i članovi ruskog moto kluba “Noćni vukovi”, poznati po bliskim vezama sa predsjednikom Rusije Vladimirom Putinom.

Njih dvadesetak je sa zastavama u rukama prošetalo ulicama, zajedno sa ostalim učesncima defilea među kojima su bili policajci, studenti i predstavnici institucija Republike Srpske.

Voditelj manifestacije najavio ih je kao članove kluba koji su u Rusiji višestruko odlikovani. Također je naveo da su promotori pravoslavlja koji se zalažu da Republika Srpska “bude snažna i vječna kao majka Rusija”.

Članovima ovog kluba Aleksandru Zaldastanovu Hirurgu i predsjedniku srpskog ogranka ove organizacije Saši Saviću je zabranjek ulazak u BiH 2018. godine, jer su tada označeni kao “sigurnosna prijetnja”.

Iste godine, predsjednik bh. entiteta Republika Srpska Milorad Dodik nagradio je osnivača kluba Aleksandra Sergejeviča Zoldastanova ordenom časti sa zlatnim zracima. Orden mu je dodijeljen, među ostalim, za “jačanje prijateljskih odnosa između Republike Srpske i Ruske Federacije”.

Na Zapadu sankcionirani, u RS česti gosti

Proslava u Istočnom Sarajevu nije prva manifestacija u Republici Srpskoj kojoj su prisustvovali ruski bajkeri.

“Noćni vukovi” bili su posljednjih godina česti gosti u tom entitetu gdje imaju i svoje domaće predstavnike.

U Republiku Srpsku su dolazili povodom vjerskih i svjetovnih praznika, ali i kako bi prisustvovali proslavama Dana RS.

Zalažu se za ekstremistički ruski nacionalizam, a odigrali su značajnu ulogu u ruskom zauzimanju ukrajinskog poluotoka Krima 2014. godine.

Zbog uloge na Krimu, kada su njihovi članovi blokirali puteve i pružili podršku Moskvi, Zapad ih je sankcionirao.

Lideri “Noćnih vukova” su u julu 2022. godine dodani na crnu listu Evropske unije (EU), u jednoj od sankcija Rusiji zbog invazije na Ukrajinu.

Noćni vukovi formirani su 1983., kada su postali prvi službeni bajkerski klub registriran u tadašnjem Savezu Sovjetskih Socijalističkih Republika.

Prema podacima iz 2018. godine, “Noćni vukovi” su imali više od 5.000 članova u Rusiji i na drugim mjestima.

Osim u BiH, procjene su da ogranke imaju u Bugarskoj, Njemačkoj, Srbiji, Rumuniji, Australiji, Slovačkoj, Bjelorusiji, Filipinima, Crnoj Gori i Sjevernoj Makedoniji.

Ministar upozorio EUFOR na ekstremističke grupe

Uoči obilježavanja 9. januara, ministar sigurnosti BiH Selmo Cikotić upozorio je na moguće prisustvo pripadnika radikalnih i ekstremističkih grupa.

Cikotić je za Radio Slobodna Evropa 9. januara kazao kako obavještajni podaci ukazuju na mogućnost prisustva i pripadnika ruske plaćeničke grupe Wagner, te Ravnogorskog četničkog pokreta.

“To su manje-više ekstremne i radikalne grupe, koje su duže vrijeme prisutne na ovom prostoru”, kazao je Cikotić za RSE.

Radio Slobodna Evropa 9. januara nije mogao potvrditi prisustvo članova Ravnogorskog četničkog pokreta i grupe Wagner na obilježavanju u Istočnom Sarajevu.

Wagner i četnička udruženja

Jedna od najtajnovitijih organizacija u Rusiji, grupa Wagner, službeno ne postoji. Međutim, izvještaji upućuju na to da se stotine njezinih članova bore u Ukrajini ili regrutiraju potencijalne borce na Bliskom Istoku ili Africi.

Ova jedinica, prema pisanju medija, sačinjena je od obučenih plaćenika, spremnih da učestvuju u ratovima širom svijeta.

Zapadne vlade optužuju Moskvu da koristi Wagnerovu grupu, koja je pod sankcijama Europske unije, kao paravojnu snagu u sukobima u Ukrajini, Libiji, Siriji, Sudanu, Mozambiku i Centralnoafričkoj Republici.

U BiH je registrirano 16 četničkih udruženja. Svake godine se okupljaju uz ikonografiju i pjesme u kojima prijete klanjem i progonima, obučeni u crne uniforme, šajkače i kokarde sa znakom dvoglavog orla.

Dušan Sladojević Vojvoda, Slavko Aleksić Čiča i Risto Lečić, tri pripadnika Ravnogorskog četničkog pokreta, osuđeni su pravomoćno u junu 2022., na po pet mjeseci zatvora za govore i pjevanje četničkih pjesama u martu 2019. godine na skupu u Višegradu, na istoku Bosne i Hercegovine.

Sud je presudio da su svojim postupcima izazivali nacionalnu, rasnu i vjersku mržnju, razdor i netrpeljivosti na području Višegrada i okoline.

Fokus institucija ekstremne grupe

Vijeće ministara Bosne i Hercegovine usvojilo je u novembru 2022. godine državnu Strategiju za prevenciju i borbu protiv terorizma, koja se odnosi na period do 2026. godine.

Strategija obuhvaća, među ostalim, desničarski ekstremizam, krajnje ljevičarski i religijski motiviran ekstremizam. Strategija, koja je bila na snazi do kraja 2020. godine, prepoznavala je kao prijetnju uglavnom povratnike sa stranih ratišta.

Armin Kržalić iz Centra za sigurnosne studije u Sarajevu, kaže za RSE da sigurnosne i obavještajne strukture u BiH trebaju proširiti fokus interesovanja kad je riječ o “ekstremističkim i radikalnim aktivnostima”.

“Dakle, na sve izvore rizika i opasnosti kao što su grupe koje pozivaju na nasilje te koje u svojoj idelogiji propagiraju govor mržnje”, kazao je za RSE.

Kako kaže, to je u BiH teško ostvariti, s obzirom na to da i pojedini predstavnici vlasti “otvoreno zagovaraju ekstremizam i radikalne ideje”.

“Dobro je da je tu EUFOR, zbog objektivnog pristupa. Zbog toga što smo u najvećoj mogućoj mjeri ispolitizirali sigurnosne agencije i što njihov menadžment ne radi u korist sigurnosti, nego u koristi određenih politika”, dodao je.

Vlasti RS-a slave 9. januar, datum kada je 1992. godine u Sarajevu tadašnja Skupština srpskog naroda u BiH donijela Deklaraciju o proglašenju Republike srpskog naroda BiH, kao nezavisne cjeline unutar Bosne i Hercegovine. Cilj je bio da se taj dio BiH potom pripoji Jugoslaviji, koja se tada raspadala.

Na čelu samoproglašene republike su bili Radovan Karadžić, Biljana Plavšić i Momčilo Krajišnik, koji su osuđeni u Haškom tribunalu zbog ratnih zločina. U donošenju deklaracije nisu učestvovali predstavnici Bošnjaka i Hrvata.

Ova dva naroda na 9. januar gledaju kao na početak rata u Bosni i Hercegovini, te početak etničkog čišćenja, ratnih zločina i genocida nad nesrpskim stanovništvom na teritoriji RS-a.