Redakcija
U Srebrenici na istoku Bosne i Hercegovine (BiH) održava se komemoracija povodom 27. godišnjice genocida koji je počinjen u ovom mjestu 11. jula 1995. godine.
Tada su snage Vojske Republike Srpske (VRS) u Srebrenici i okolini ubile više od 8.000 muškaraca i dječaka nesrpske nacionalnosti.
Iz tadašnje zaštićene zone Ujedinjenih nacija, protjerano je više od 25.000 žena, djece i starih.
U Memorijalnom centru Srebrenica – Potočari, biće sahranjeno 50 žrtava, od ukupno 8.372 osobe koje su stradale taj dan.
Najmlađa žrtva je Salim Mustafić, koji je ubijen kad je imao 16 godina, dok je najstariji Husejin Krdžić koji je u trenutku smrti imao 59 godina.
Do sada su u Centru ukopane 6.652 žrtve, dok je po željama porodica ubijenih, na drugim lokacijama ukopano 237 žrtava. Još se traga za oko 1.000 nestalih.
Ranije je iz Organizacionog odbora za obilježavanje genocida za Radio Slobodna Evropa (RSE) rečeno da očekuju prisustvo velikog broja zvanica iz cijelog svijeta, kao i članova porodica žrtava i građana iz cijele BiH.
Broj posjetilaca nije ograničen, kao što je bio slučaj prethodne dvije godine, zbog korona virusa.
Memorijalni centar Potočari otvorio je bivši američki predsjednik Bil Klinton 2003. godine, tokom koje je u tri kolektivne dženaze ukopano 989 žrtava genocida.
Vlada Federacije BiH proglasila je 11. juli Danom žalosti u Federaciji BiH.
Marš mira dug 110 kilometara
U Potočare su dan uoči današnje komemoracije stigli i učesnici Marša mira, koji je u petak, 8. jula, krenuo ka Memorijalnom centru iz Nezuka na sjeveroistoku BiH.
Učesnici tradicionalnog Marša su prešli trasu koju su Srebreničani u ljeto 1995. godine pokušavali doći do slobodne teritorije, odnosno do Tuzle ili Kladnja.
Na put dug 110 kilometara je krenulo oko tri hiljade ljudi.
Više od 300 biciklista je, takođe, u tradicionalnom pohodu 8. jula krenulo iz Bihaća, na sjeverozapadu BiH, prema Srebrenici.
Organizatori kažu da ima učesnika iz BiH, ali i iz Hrvatske, Slovenije, Njemačke, Austrije, Švajcarske, Bugarske, Turske i Sjedinjenih Američkih Država.
Za biciklistima je krenulo i više od 20 učesnika atletskog maratona “Bihać – Srebrenica”.
Zakon protiv negiranja genocida
Bivši visoki predstavnik u BiH, Valentin Incko, u julu 2021. godine je nametnuo izmjene Krivičnog zakona kojima se zabranjuje negiranje genocida i veličanje ratnih zločinaca.
Za kršenje ovog Zakona predviđene su zatvorske kazne od tri mjeseca do pet godina.
U Tužilaštvu BiH za RSE je ranije navedeno da je nakon Inckove odluke “smanjena pojava govora mržnje i negiranja genocida i ratnih zločina u javnom prostoru i medijima”.
Do sada ova pravosudna institucija nije podigla nijednu optužnicu protiv osoba prijavljenih za negiranje genocida – iako je u prvih 11 mjeseci primjene zakona na njihovu adresu stiglo 40 prijava.
Ko je osuđen za zločine?
Za ove zločine do sada je osuđeno više od 50 osoba, na više od 700 godina zatvora. Zločini su pred Haškim sudom, ali i domaćim sudovima okarakterisani kao genocid, i to kao jedini na prostoru bivše Jugoslavije u ratovima devedesetih.
Radovan Karadžić, prvi predsjednik bh. entiteta Republika Srpska, pravomoćno je osuđen u Hagu na doživotnu kaznu zbog genocida u Srebrenici, kao i zbog zločina protiv čovječnosti i kršenja zakona i običaja ratovanja u drugim dijelovima BiH.
Zbog genocida, na doživotnu kaznu na istom sudu je osuđen i glavni komandant VRS-a, Ratko Mladić.
Osim njih, osuđeni su i Ljubiša Beara, bivši načelnik za sigurnost Glavnog štaba VRS, Zdravko Tolimir, bivši pomoćnik komandanta za obavještajno-sigurnosne poslove GŠ VRS-a, te Vujadin Popović, načelnik bezbjednosti Drinskog korpusa VRS-a.
Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju je 2004. donio prvu pravosnažnu presudu za genocid u Evropi, u slučaju generala VRS Radislava Krstića.
