Područje Orjena i Bijele gore, kod Trebinja, koje je Vlada Republike Srpske na posljednjoj sjednici proglasila Parkom prirode, ima izuzetnu geološku i geomorfološku vrijednost, te značajan turistički potencijal, izjavila je Srni ministar za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju Srebrenka Golić.
U Ministarstvu su naveli da se da ta vrijednost ogleda u karstnom reljefu i to posebno podzemnom karstnom reljefu, koji je najvećim dijelom predstavljen objektima jamskog i ponorskog tipa.
Na području Parka prirode “Orjane” utvrđeno je i opisano 47 speleoloških objekata, a specifični mikroklimatski uslovi, koji se razlikuju u zavisnosti od nadmorske visine, ekspozicije, udaljenosti od mora, razuđenosti terena doprinijeli su velikoj raznovrsnosti i brojnosti, kao i endemičnosti flore i faune područja.
Golićeva je navela da se izuzetna mikološka, floristička i vegetacijska raznovrsnost ogleda u prisustvu brojnih endemičnih, reliktnih, rijetkih i ugroženih vrsta.
Posebnu vrijednost čine endemo – reliktne šume munike, vrste koja predstavlja subendem južnih Apenina i jugoistočnih Dinarida. Takođe, posebnu vrijednost parka prirode predstavljaju i ilirske bukove šume, koje su najjužnije bukove šume Republike Srpske.
Golićeva je podsjetila da je Vlada donijela odluku o Parku prirode “Orjen” na prijedlog Ministarstva za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju, te da je inicijativu pokrenuo Republički zavod za zaštitu kulturno – istorijskog i prirodnog nasljeđa.
Zavod je, objasnila je Golićeva, izradio Studiju zaštite – stručnu osnovu za proglašenje Parka prirode “Orjen” u okviru GEF/UNEP projekta “Postizanje očuvanja biološke raznovrsnosti kroz uspostavljanje i efikasno upravljanje zaštićenim područjima i izgradnju kapaciteta za zaštitu prirode u BiH”.
Golićeva je naglasila da je odluka o zaštiti ovog područja donesena s ciljem očuvanja prirode, u nastojanju da se upravljanje zaštićenim područjem bazira na uspostavljanju skladnih odnosa između potreba zaštite prirode i aktivnosti ljudi.
“To podrazumijeva uvažavanje potreba autohtonog stanovništva i lokalne zajednice, uključujući upotrebu resursa za opstanak u onoj mjeri u kojoj to neće izazvati negativan uticaj na primarne ciljeve upravljanja”, objasnila je Golićeva.
Ona je podsjetila da je izmjenama i dopunama prostornog plana Republike Srpske do 2025. godine, područje Orjena i Bijele gore planirano kao zaštićeno prirodno dobro.
“Park prirode `Orjen` prostire se na području grada Trebinja, ukupne površine 16.715 hektara. Proglašenjem ovog parka prirode površina pod zaštitom je sa 1,3 odsto porasla na dva odsto ukupne površine Republike Srpske, te da se pod zaštitom nalazi ukupno 48.822 hektara”, rekla je Golićeva.
Golićeva je navela da je konceptom zaštite neophodno obezbijediti integrativni razvoj prirodnog i kulturno-istorijskog nasljeđa kroz turizam i rekreaciju, uključivanje lokalnih zajednica u tržišni sistem korišćenja turističkih potencijala, te logističku i institucionalnu podršku na svim nivoima.
Golićeva očekuje da će se raditi na povezivanju sa Parkom prirode “Orjen” u Crnoj Gori, u opštini Herceg Novi, jer blizina tog zaštićenog područja može biti značajna u razvoju ovog područja.
Prema njenim riječima, i ostali parkovi u regionu mogu da pruže i predoče svoja iskustva prilikom određivanja načina za razvoj parka.
“Svakako, treba raditi na povezivanju sa turističkima agencijama i organizacijama koje kreiraju ponudu za boravak turista u zaštićenim područjima”, napomenula je Golićeva.
Parkom prirode “Orjen” upravlja Javno preduzeće “Šume Republike Srpske”, Centar za gazdovanje kršom, sa sjedištem u Trebinju.